Człowiek od zarania dziejów starał się jak mógł poprawić swoje warunki bytowe. Wśród tych zabiegów, była również potrzeba ochrony siedziby, zarówno przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi oraz chłodem, jak i zewnętrznymi niebezpieczeństwami. Wszystko to stało się bodźcem do wymyślenia takiego rozwiązania jak drzwi olsztyn.
W różnych okresach dziejowych, wygląd i wytrzymałość drzwi olsztyn znacznie się różnicowały. Zależało to w dużej mierze od ówczesnej wiedzy, precyzyjności stosowanych technologii oraz odporności materiałów. Ponadto funkcje jakie pełniły te elementy w danym domu lub mieszkaniu również nie były jednakowe. W cieplejszych regionach globu nie musiały one tak dobrze izolować od warunków zewnętrznych, więc nie bywały też tak szczelne jak na północy.
Metoda wykonania i wytrzymałość drzwi olsztyn zależała także od zamożności osoby zamawiającej. Tylko bogatsi bowiem mogli sobie pozwolić na solidne skrzydła z twardego drewna (na przykład dębowego) okute dodatkowo żelaznymi sztabami. Niektóre drzwi olsztyn były także bogato zdobione, by stanowić nie tylko ochronę ale i ozdobę domu..